Hekim, mortalite ve komplikasyon beklentisi yüksek, klinik durumu ağır hastaları tıbbi olarak yönetirken; bu hastaların yakınlarını da yönetmek zorunda kalmaktadır. Bu zor süreçte işe yarayabilecek bazı önerileri paylaşıyorum:
- Klinik durumu ağır hasta yakınları arasından iletişime açık bir veya iki kişi seçip süreci onlarla yönetin.
- Mümkünse sürekli aynı kişilerle görüşün.
- Görüşmeyi hastaya hakim olan, hasta yakınlarının sorularına cevap verebilecek hekimin yapması önerilir.
- Görüşmeleri rahat bir ortamda yapın, ayaküstü, koridorda, başkalarının yanında görüşmeyin.
- Görüşmeye aldığınız kişileri tanıyın, kendinizi tanıtın, hastayla olan ilişkinizi (takip eden hekim, ameliyatı yapan hekim, konsültan hekim, vb) açıklayın.
- Hasta hakkında sürekli ve düzenli (önceden belirlenen aralıklarla) bilgi verin.
- Bunun dışında hastanın klinik durumunda ortaya çıkabilecek iyi veya kötü yöndeki önemli değişikliklerde kendilerine ulaşıp bilgi verileceğini söyleyin ve bunu uygulayın.
- Görüştüğünüz kişilerden, sizden aldıkları bilgileri diğer hasta yakınlarına aktarmasını ve başkalarının hasta hakkında bilgi almak için hekimi veya diğer sağlık çalışanlarını aramaması için uyarmalarını isteyin.
- Görüşmede hastanın mevcut durumu, hastalığın veya klinik durumun nedenleri, hasta için yapılanlar, bundan sonra yapılması gerekenler, hastalığın olası seyri ve riskleri açıklayın.
- Görüşmede mümkün oldukça tıbbi terimleri kullanmamaya çalışın ve anlaşılır olun
- Bu görüşmelerde dürüst olun, riskleri gizlemeyin; ancak hasta yakınlarının umutlarını söndürecek “yaşaması mucize, akşama çıkmaz” gibi kesin ifadelerden kaçının. Bunun yerine “durumu çok ağır, her an kaybedebiliriz, ama Allah’tan umut kesilmez son ana kadar elimizden gelen desteği vereceğiz” gibi ifadeleri tercih edin.
- Görüşme içim yeterli zaman ayırın, sabırsızlık göstermemeye çalışın, aktif dinleyici olun (arada onu onaylayın, soru sorun, anladığınızı ifade edin), empatik bir dil kullanın, üzüntülerinizi ifade edin, acılarını paylaştığınızı hissettirin, teselli edin, onların kültürüne saygılı olun.
- Hasta yakınlarının tüm sorularını yanıtlamaya çalışın. Cevabı net olmayan “ne kadar ömrü kaldı” gibi sorulara “bunu bilemeyeceğinizi” açık yüreklilikle paylaşın.
- Hekimin istediği her hastayı iyileştiremeyeceğini, böyle insanüstü gücünüzün olmadığını, doğru teşhis ve tedaviye rağmen hastanın kötüleşebileceğini ve ölebileceğini söyleyin. Hastası için yapılması gerekenlerin eksiksiz, doğru ve zamanında yapıldığını ve bu konuda rahat olmalarını söyleyin.
Umarım her şey yoluda gider, muhataplarınız makul ve insaflı kişiler olur. Yönetilemeyecek zor kişilerle karşılaşmazsınız. Çünkü onlar için çözüm pek yok…